Lipienek

Zamek w Lipienku, gmina Lisewo

fot. lipiec 1997

Z zamku zachowane resztki murów kamienno-ceglanych oraz częściowo piwnice. Obiekt zaniedbany, zarośnięty wysoką zielenią. Gród w Lipienku został zburzony przez Jaćwingów pod wodzą Skumanda w czasie powstania plemion pruskich przeciw Krzyżakom w 1263 r. Zamek krzyżacki wzmiankowano w 1277 r. i 1291 r., początkowo zapewne o umocnieniach drewniano-ziemnych. W 1. ćw. XIV wzniesiony w cegle, budowa ukończona przez 1330 r. W 1374 r. jest wzmianka o trzech działach znajdujących się na tutejszym zamku; jest to pierwsza informacja o artylerii na obecnych ziemiach Polski. W latach 1325-1453 zamek był siedzibą wójta krzyżackiego, podległego bezpośrednio wielkiemu mistrzowi w Malborku. W 1410 r. zamek zajęty częściowo przez Polaków. W 1411 r. do zamku został zaproszony przez ówczesnego wójta Heinricha Holda przywódca Towarzystwa Jaszczurczego Mikołaj z Ryńska. Podczas uczty został podstępnie uwięziony i dostarczony do zamku w Grudziądzu, gdzie po kilku dniach bez sądu został ścięty na rynku. W za­mian za ułatwienie schwytania Mikołaja wójt Heinrich Hold szybko awansował zostając w tym samym roku komturem w Radzyniu Chełmińskim, a później w latach 1413-14 komturem w Toruniu. W 1454 r. zamek opanowany przez oddziały Związku Pruskiego. W czasie wojny 13-letniej częściowo zniszczony. Od II pokoju toruńskiego w 1466 r. własność królewska, jako siedziba starostów niegrodowych (którymi m.in. w latach 1530-1649 byli Kostkowie). Zamek odbudowany przez Kostków przed 1565 r. jeszcze w 1765 r. był zamieszkany, ale mury były już częściowo zburzone. Po I rozbiorze Polski w 1772 r. rozbierany na materiał budowlany do końca XIX w., bezprawna rozbiórka murów w 1966 r. (za www.turystyka.torun.pl)