Wilno

Litwa, Wilno (Vilnius)

fot. lipiec 2002

Studiując historię Wilna można dopatrzeć się tu trzech zamków czy raczej trzech części zamku. Były to zamek Górny, Zamek Dolny i Zamek Krzywy. Zamek Krzywy spłonął podczas walk pod koniec XIV stulecia. Przetrwały zaś do dziś fragmenty zamków Górnego i Dolnego.

Zamek Górny posadowiony był na obecnej Górze Giedymina. Ten właśnie książę odpowiedzialny jest za przeniesienie stolicy, czy swej siedziby z Trok do Wilna. Po pożarze drewnianych umocnień, około 1419 roku książę Witold zlecił postawienie murowanej twierdzy na miejscu drewnianych umocnień. Witold - znany jest oczywiście z "wielkiej bitwy" pod Grunwaldem, po której został pierwszoplanową postacią obrazu Jana Matejki. Wzmacniały go trzy baszty, w tym zachowana do dziś ośmioboczna baszta zachodnia. Od wschodu znajdował się budynek mieszkalny z wielką salą reprezentacyjną na piętrze.. Zamek W latach 1665-61 został zniszczony przez wojska moskiewskie i kozackie. Stracił swe znaczenie na rzecz położonego u jego stóp Zamku Dolnego. Obecnie w jego pozostałościach znajduje się w nim muzeum zamkowe, do którego dotrzeć można schodami lub wjechać wagonikiem kolejki.

Najstarsze murowane fragmenty Zamku Dolnego pochodzą z XIII stulecia. Wygląda na to, że wcześniej pojawiły się budowle murowane na Zamku Dolnym niż Górnym. A może, jako że Dolny powstał na miejscu osady są pozostałości jej właśnie. Składał się on z murów obronnych (połączonych z obwodem murów Zamku Górnego) z basztami i bramami, pałacu wielkiego księcia oraz zabudowań gospodarskich. Istotnej przebudowy zamku podjął się  książę Witold po 1419 roku. W XVI wieku warownię przebudował Zygmunt August czyniąc niej rezydencję renesansową. Przy gotyckiej katedrze powstał pałac z arkadowymi krużgankami na dziedzińcu i attykami. Na obszarze zamku znajdowały się także: kaplica św. Anny i Barbary, dwór Mikołaja Radziwiłła, dom burgrabiego, trybunał królewski założony przez Stefana Batorego, arsenały, domy duchowieństwa oraz zabudowania gospodarcze. Większość zabudowań zamku została zniszczona w XVII a pozostałości rozebrane wieku XIX. Na jego miejscu została postawiona cytadela carska. Przetrwała katedra z dzwonnicą oraz gmach tzw. nowej zbrojowni, w którym obecnie ma swą siedzibę Litewskie Muzeum Narodowe. Zachował się fragment ściany pałacu oraz pozostałości tzw. starego arsenału.

W katedrze znajdują się groby litewskich a zarazem polskich władców: Aleksandera Jagiellończyka (król Polski w latach 1501-1506), Elżbiety Habsburg (królowa Polski w latach 1543-1545), Barbary Radziwiłłówny (królowa Polski w latach 1550-1551) oraz serce króla Władysława IV Wazy.