Devín

fot. sierpień 1995

Zamek Devín (słow. hrad Devín, też Devínsky hrad, węg. Dévény, niem. Burg Theben/Thebener Burg) – ruiny położone na potężnej skale u ujścia rzeki Morawy do Dunaju, w bratysławskiej dzielnicy Devín na Słowacji.

Miejsce to znane było już w starożytności - znajdował się tu rzymski posterunek graniczny. Pierwsza historyczna wzmianka o samym zamku pochodzi jednak dopiero z IX wieku n.e. Istnieją też pewne spekulacje na temat jego identyfikacji jako Wogastisburg - zamku o nieustalonej lokalizacji, wzmiankowanego w VII stuleciu. Tezę te odrzucają jednak pracujący tam archeolodzy Veronika Plachá i Jana Hlavicová, argumentując brakiem znalezisk sprzed VIII wieku. Po upadku państwa wielkomorawskiego zamek często zmieniał właścicieli i był własnością kolejnych rodów magnaterii węgierskiej. W skład dóbr panów na zamku wchodził Devín, Dúbravka, Devínska Nová Ves, Karlova Ves i Rača. W XVI wieku panami była tutaj rodzina Batorych, która przesiedliła w te tereny Chorwatów ze swoich włości zajętych przez Turków, a najdłużej zamek był w rękach rodziny Pálffy - od XVII wieku do 1932 (kiedy został wykupiony przez Słowaków), choć nie zawsze był zamieszkany. Wysadzony w powietrze przez wojska napoleońskie w 1809 roku. W 1896 roku na skale z ruinami zamku wzniesiono 33-metrową Kolumnę Arpada dla upamiętnienia tysiąclecia państwa węgierskiego, jednak w 1918 (lub 1920) roku pomnik ten zniszczyły oddziały wojsk czeskich (czechosłowackich), a ocalałe resztki wywieziono na Węgry.

W latach 1939 - 1945 zamek wraz z okolicą został wcielony do III Rzeszy, gdyż mieszkała tutaj liczna społeczność niemiecka.

Od 1961 roku ruiny dostępne są zwiedzającym, jednak w latach 80. część była zamknięta z powodów politycznych - granica z Austrią przebiega tuż za skałą (wzdłuż Dunaju) i komunistyczne władzy bały się, że ktoś może podjąć próbę ucieczki. Istnieją opowieści o kilku udanych ucieczkach lotnią, nie są one jednak potwierdzone.

W ostatnich latach ruiny stały się ważnym punktem narodowych uroczystości ku czci świętych Cyryla i Metodego, odbywających się 5 lipca.

Na terenie ruin zamku w efekcie prowadzonych prac wykopaliskowych odkryto świątynię z okresu wczesnego chrześcijaństwa. Przeznaczenie odkrytych formacji określono na podstawie licznych znalezionych przedmiotów religijnych (krucyfiksy etc.).

W centralnej części zamku wydrążona została studnia głębokości 55 metrów. W okresie zimowym jest zakrywana ze względów bezpieczeństwa. Przez pozostałą część roku można podziwiać jej głębokość.

Część podziemi zamku udostępniona jest dla zwiedzających. Na stałe funkcjonują w nich dwie wystawy - jedna zawiera eksponaty darczyńców dotyczące różnych okresów historycznych (przedmioty w niej wystawione nie pochodzą z wykopalisk prowadzonych na terenie zamku Devín) oraz druga w części głównej cytadeli, gdzie umieszczono przedmioty wydobyte z różnych części zamku. (za www.wikipedia.pl)

więcej: www.muzeum.bratislava.sk