Świecie

gmina Leśna

fot. lipiec 2009

fot. sierpień 1997

Ruina zamku książęcego, położonego na gnejsowej skale w zakolu potoku Bruśnik. Niemieckie nazwy miejsca to: Schwerta, Schwertburg. Po raz pierwszy pojawia się w źródłach 3 maja 1329 roku (jako Sweta), za rządów Henryka I jaworskiego (lata 1319-46), kiedy książę zawierał umowę z królem czeskim Janem Luksemburczykiem o odstąpieniu ziemi zgorzeleckiej Czechom.  Miał strzec pogranicznych ziem w Okręgu Kwisy. Przejęcie tych terenów przez króla Czech, spowodowało zmniejszenie jego militarnego znaczenia. W dokumencie z roku 1385 jako panem zamku jest Henryk von Ühtritz. Jego rodzina władała zamkiem do 1638 roku. Podczas Wielkanocy 1527 roku w zamku wybuchł pożar. Dziedziczka Katarzyna von Ühtritz i z dziećmi cudem uniknęły śmierci w płomieniach. Największą stratą, oczywiście dla ludzi w teraźniejszości, a nie dla ówczesnej właścicielki, było spalenie się zamkowego archiwum wraz z innymi zamkowymi dokumentami. Po pożarze zamek został przebudowany i powiększony. Z tego okresu pochodzą zachowane do dziś mury obronne zamku. Jego mury wzmocniono także podczas wojny trzydziestoletniej (1618-48). W 1665 nabył je Daniel von Loeben. Ostatnią właścicielką zamku z tego rodu była Joanna Wiktoria, znana w całej Saksonii ze swej urody. W 1719 roku sprzedała ona zamek wraz z okolicznymi ziemiami feldmarszałkowi Jakubowi Henrykowi Flemmingowi, który sprawował urząd koniuszego litewskiego. Podczas pobytu w Warszawie 29 września 1725 roku Flemming sprzedał Świecie polsko-saskiemu ministrowi Janowi Kazimierzowi Rayskiemu. Nowy właściciel nie cieszył się zamkiem długo. W 1729 roku majątek skonfiskował August II Mocny, który rok później sprzedał go pułkownikowi Wolfowi Adolfowi Gersdorfowi z Pobiednej. Od roku 1760 do wieku XX zamek był niezamieszkany. W XIX wieku ponownie uległ pożarowi, lecz już nie dźwignął się z ruin. Przed I wojną światową ruiny Świecia nabył Ernest von Gütschow, właściciel zamku Czocha. Gütschow przymierzał się do rekonstrukcji warowni, lecz jego plany nie zostały zrealizowane.

Wybudowany jest z miejscowego kamienia gnejsowego. Kamienne, średniowieczne, założenie znajdujące się na wzgórzu składało się najpewniej z budynku mieszkalnego, dziedzińca i bramy, a całość była otoczona kamiennym murem i fosą. Pozostałości obecnego budynku mieszkalnego, łączącego się z widoczną do dziś wieżą, pochodzą z okresu późniejszego. Po II wojnie światowej nie został zabezpieczony i podzielił los wielu zabytków. Na szczęście w ostatnich latach (pocz. XXI w.), trwają prace prowadzone przez prywatnego inwestora, mające na celu choć częściową odbudowę i przystosowanie zamku do funkcji kulturalno-turystycznych.