Rajsko (Zamczysko)
gmina Olszyna
fot. lipiec 2009
Rajsko (Zamczysko, niemiecka nazwa: Neidburg) to sztuczne ruiny znajdujące się na wysokim prawym brzegu Kwisy na terenie wsi Zapusta. Ruiny zostały zbudowane w drugiej połowie XIX wieku wg pomysłu i na zlecenie Aleksandra von Minutoli, właściciela pobliskiego pałacu w Biedrzychowicach. W ruinach wykorzystano wtórnie detale architektoniczne z ruin dawnych okolicznych kościołów i pałaców.
W wielu popularnych publikacjach można znaleźć twierdzenia o istnieniu w tym miejscu w XIII wieku zamku zbudowanego przez księcia Bolka I. Zniszczony miał on być przez husytów w wieku XV. Jednak np. ani w "Zamkach w Polsce" Bohdana Guerquina ani w "Leksykonie zamków w Polsce" Leszka Kajzera ta lokalizacja nie jest uwzględniona.
W 1925 obiekt został wydzierżawiony lubańskiemu oddziałowi Związku Niemieckich Schronisk Młodzieżowych. Przebudowano go i otwarto w nim schronisko. Od 1945 niestety ulegał postępującej dewastacji. Od 1997 roku znajduje się w rękach prywatnych. W 2009 roku można było wejść na jego teren "bezkarnie". W roku 2010 teren zamku otoczono siatką. Zaczęły się prace budowlane. Zamek wraz z odbudowywanymi i dobudowywanymi budynkami ma stać się podobno ekskluzywnym hotelem.
Trzeba powiedzieć, że wejście na wieżę zamkową podnosi adrenalinę. Jednak warto się trochę "pobać". Z wieży roztacza się piękny widok na Jezioro Leśniańskie. Po przeciwnej stronie jeziora widoczna jest wieża zamku Czocha. Dojść do ruin można szlakiem turystycznym z ośrodka wypoczynkowego w Bożkowicach wzdłuż brzegu Jeziora Leśniańskiego.