Bolków

Zamek w Bolkowie, gmina Bolków

fot. lipiec 2009

Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1277 roku kiedy to książę legnicki Bolesław II Łysy zwany Rogatką stwierdza „...castro nostro...”. Jednak samo powstanie zamku gotyckiego wiąże się z panowaniem Bolka I. W tym okresie powstała prawdopodobnie wieża dziobowa albo klinowa. Jest ona jedynym przykładem tego typu budowli w Polsce. Jej pierwowzorów należy szukać we Francji i Czechach gdzie pojawiają się w XIII wieku. Wysokość wieży wynosi dziś 25 m. Pierwotne wejście do niej znajdowało się na poziomie pierwszego piętra, dziś prowadzi do niego drewniany krużganek. W przyziemiu znajduje się tzw. loch głodowy, do którego można było dostać się jedynie z góry. Natomiast wejście na wyższe kondygnacje umożliwiają schody umieszczone wewnątrz grubego na 4,5 m. muru. Do zamku prowadził system bram. Zewnętrzna murowana połączona szyją bramną z drugą wewnętrzną, znajdującą się przy dzisiejszej cysternie. Dalsza gotycka rozbudowa przypada na okres panowania dwóch książąt Bernarda oraz Bolka II. Prowadzona najprawdopodobniej etapami, doprowadziła do połączenia istniejących skrzydeł zabudowy w jeden budynek mieszkalno-gospodarczy. Komunikacja odbywała się przy pomocy schodów i ganków zewnętrznych. W tym też czasie nastąpiła dalsza rozbudowa umocnień bram oraz murów zewnętrznych zamku gotyckiego. Z tego okresu zachowało się niewiele elementów wystroju architektonicznego. Są to portale na parterze, dwudzielne okno wychodzące na dziedziniec na wysokości trzeciej kondygnacji, czy też wewnątrz okienko w kształcie koniczyny.

Ostateczny kształt zamek uzyskał w XVI wieku. Rozbudowę rozpoczęto w 1540 roku, a kierował nią znany architekt Jakub Parr. Powstał wówczas nowy budynek mieszkalny zwany dziś Domem Niewiast, połączony nowo wzniesionym krużgankiem z istniejącymi zabudowaniami. Nastąpiła również przebudowa dawnego budynku mieszkalnego nadająca mu renesansowy charakter. W tym czasie miała miejsce rozbudowa zewnętrznych linii fortyfikacji przystosowanych już do broni palnej. Powstały dziedzińce zewnętrzne wraz z systemem murów obronnych i bastei. W sumie w wyniku przebudowy zamek zajmował powierzchnię 7.600 m2 i należy go zaliczyć do największych.

W swojej historii zamek bolkowski był wielokrotnie oblegany. W 1245 roku wojska czeskie pod dowództwem rycerzy z Czernej na próżno czterokrotnie szturmowały jego potężne mury. Nie został również zdobyty w czasie wojen husyckich przewalających się przez Śląsk. Dopiero w 1463 roku został wzięty szturmem przez króla czeskiego Jerzego z Podiebradu, który osadził na nim rycerza Jana z Czernej. Zasłynął on wkrótce z rozbojów i grabieży, co spowodowało, iż zamek został oblężony, a następnie zdobyty przez mieszczan wrocławskich i świdnickich w 1468 roku, a sam rycerz został powieszony. W czasie wojny trzydziestoletniej zamek został zdobyty przez Szwedów w 1646 roku po uszczupleniu załogi do 40 knechtów. Zamek wówczas znacznie ucierpiał. W 1703 roku został zakupiony przez Cystersów z Krzeszowa. Po sekularyzacji zakonu w 1810 roku przeszedł na własność skarbu państwa. Opuszczony, powoli stał się ruiną. W 1885 roku rada miasta zezwoliła na częściową rozbiórkę murów. Odbudowę zamku rozpoczęto w pierwszej połowie XX wieku. Przerwana wstrząsami dziejowymi została wznowiona w 1994 roku.

W 1995 roku na zamku powstało stowarzyszenie pod nazwą Bractwo Rycerskie Zamku Bolków, stawiające sobie za zadanie wskrzeszenie dawnej jego świetności poprzez organizowanie Turniejów Rycerskich, występów teatrów, koncertów muzyki dawnej i tańca dawnego. Bractwo bolkowskie jest organizatorem turnieju rycerskiego, który jest jednym z największych, najbardziej prestiżowych w kraju. Odbywa się zawsze w ostatnią sobotę i niedzielę czerwca. Podobnych imprez w ciągu roku jest kilka, a każda z nich to próba stworzenia festiwalu kultury średniowiecznej. (Tekst z oficjalnej strony zamku.)

więcej: www.zamek-bolkow.info.pl