Janów Podlaski

zamek w Janowie Podlaskim, gmina Janów Podlaski

fot. lipiec 2012

Pozostałości zamku, leżą za miastem i otoczone są kanałem rzeki Krzywuli. Powstał z inicjatywy biskupów łuckich w XV w., po nadaniu im tych ziem przez księcia litewskiego Witolda. W roku 1656, w czasie najazdu szwedzkiego, warowna rezydencja legła w gruzach. Nadawała się jedynie do rozbiórki. Dopiero w latach 1770-1780 biskup Paweł Turski w miejscu byłej rezydencji wybudował barokowy pałac z dwoma pawilonami przy dziedzińcu. Otoczono go parkiem w stylu angielskim. Z dawnego zamku zachowały się tylko fortyfikacje. Budynki pałacowe i oficyny istniejące do dziś pochodzą z XVIII w.

3.VI.1790 roku na szefa diecezji łuckiej został mianowany biskup Adam Naruszewicz. W drodze z Warszawy do Łucka zatrzymał się w Janowie. Zauroczony pięknem okolicy postanowił zamieszkać w pawilonie wschodnim pałacu biskupiego. Przebywał w Janowie od 1788 do śmierci w roku 1796. Tradycja podlaska mówi, iż właśnie w Janowie pisał tezy Konstytucji 3 Maja. Poeta i dziejopisarz został pochowany w krypcie kolegiaty św. Trójcy, gdzie znajduje się jego pomnik wykonany z białego marmuru.

Po pożarze, który wybuchł w 2007 roku, obiekt jest w fatalnym stanie. W roku 2008 kupiła zamek od diecezji siedleckiej fundacja pozarządowa "Pro Ortus". Planuję renowację zamku i stworzenie w nim centrum konferencyjne z trzygwiazdkowym hotelem.

Podczas pobytu w Janowie warto zobaczyć sławną janowską stadninę koni arabskich. Jedna z jej stajni bardziej przypomina zamek niż pozostałości rezydencji biskupiej.

Na janowskim rynku znajdują się dystrybutory paliwa firmy Temper Extakt z 1928 roku. Były czynne jeszcze w latach siedemdziesiątych XX wieku.