Słońsk

Zamek w Słońsku, gmina Słońsk

fot. lipiec 2001

Pierwsza budowla została wzniesiona w 1341 r. przez Henninga i Arnolda Uchtenhagenów i miała charakter obronnego dworu rycerskiego, usytuowanego między odnogami rzeki Łęczy. W roku 1426 r. zamek przechodzi w ręce zakonu joannitów. Pierwsza poważna rozbudowa ma miejsce w latach 1545 - 1564 za czasów mistrza Tomasza Runge. Wzniesiono wówczas od zachodu drugie skrzydło, wykorzystując częściowo mury kurtynowe średniowiecznego dziedzińca. Między skrzydłami wbudowana była wieża. Zamek otoczony był fosą. Wjazd znajdował się od strony północnej. W 1652 r. zamek zostaje spalony przez Szwedów i przez 10 lat pozostaje w ruinie. Jego odbudowa zostaje zainicjowana w 1662 r. przez mistrza zakonu joannitów księcia Johanna Moritza von Nassau i trwa do 1688 r. Budowla otrzymuje charakter barokowej rezydencji. Zaprojektowana została przez Jacoba van Capena i Pietera Posta na wzór pałacu holenderskiego księcia. Założenia barokowe oparto na kwadracie 43x43. Wschodnią część powierzchni zajmował budynek mieszkalny, zachodnią zaś dziedziniec otoczony niskim 1,2 m. murem. Dziedziniec został sztucznie podwyższony o 4 m., stąd zamek od strony zachodniej był dwukondygnacyjny, z pozostałych zaś stron posiadał trzy kondygnacje. Zamek oblewała dwudziestometrowej szerokości fosa, przez którą prowadziły od zachodniej i wschodniej strony drewniane mosty. W 1783 r. następuje następna przebudowa zamku. Zasypane zostają fosy, zburzony zostaje mur i obniżony dziedziniec do poziomu otaczającego terenu, wskutek czego dwukondygnacyjna fasada staje się trzykondygnacyjną. Fronton zamku (w części środkowej nieco cofnięty) posiadał w części dachowej trójkątny tympaon z herbem joannitów. W części środkowej znajdowało się główne wejście, a nad nim okno - drzwi z balkonem.Za głównym wejściem znajdowała się sień z dwuzabiegową klatką schodową wiodącą do "sali odświętnej" i innych komnat. W środkowym przyziemiu mieściła się sala nazywana "dworską: lub "wielką sklepioną" (od sklepień krzyżowych). Nad tą salą znajdowała się "sala odświętna", wysoka na trzy kondygnacje. Było to najważniejsze miejsce w zamku. Okna sali wychodziły na ogród. Na przeciwległych ścianach znajdowały się dwa kominki. Ściany przysłonięte były wieloma portretami i herbami mistrzów joannickich. Sala posiadała bogato zdobione drewniane sklepienia kolebkowe. Po bokach sali znajdowały się pomieszczenia wielkiego mistrza. W 1810 r. po likwidacji zakonu zamek przejęło stowarzyszenie arystokratyczne pod nazwą Zakon Joannitów Królestwa Pruskiego. Wówczas zamek adaptowano na potrzeby tego stowarzyszenia zmieniając rozkład wnętrz. Stowarzyszenie organizowało zjazdy rycerzy joannickich z całych Niemiec. W zamku utworzono muzeum i archiwum zakonu joannitów. Po zakończeniu II wojny pamiątki po zakonie zostają rozproszone, a zamek niszczeje. Ostatecznie spłonął w 1975 r. Pozostały tylko fragmenty murów. Za www.slonsk.pl