Krościenko nad Dunajcem (Pieniny)
gmina Krościenko nad Dunajcem
Zamek Pieniny
fot. sierpień 1996
Ruiny zamku Pieniny położone są pod szczytem Góry Zamkowej w masywie Trzech Koron. Pierwsza wiarygodna wiadomość o zamku pochodzi z początku XIV w. Jest nią informacja, że schroniła się w nim księżna Kinga wraz z zakonnicami z klasztoru klarysek w Starym Sączu podczas trzeciego najazdu Mongołów w 1287 r. Uwiarygodniają to wyniki badań wykopaliskowych z końca lat 70. XX w., dzięki którym naukowcy łączą budowę zamku z osobą księżnej. Kiedy Kinga na początku lat 80. XIII w. była rezydentką klasztoru, prawdopodobnie wybudowała ten zamek w samym środku niedostępnych wówczas Pienin jako miejsce schronienia (refugium). Zamek przestał pełnić tę funkcję prawdopodobnie już w XIV w., a w następnym stuleciu przestano go użytkować. Budowlę wzniesiono z miejscowych kamieni wapiennych, łączonych zaprawą. Mur tarczowy, długości ok. 90 m i grubości 120 cm biegnie łagodnym łukiem, łącząc dwie granie skalne. Odcięte w ten sposób wzgórze, mając na około tylko urwiste ściany, stanowiło doskonały punkt oporu. Wejście do zamku, prowadzące przez niewielką poternę (szerokości jednej osoby), zlokalizowano w części zachodniej. Być może był tu budynek bramny lub nawet kwadratowa wieża, do której można było dostać się w koszu wciąganym kołowrotem. Do muru tarczowego przylegały dwa budynki oraz cysterna na wodę, wzniesiona z dobrze obrobionych ciosów. W pobliżu muru znajdowały się prawdopodobnie także drewniane budynki. Istnieje przypuszczenie, że na samym szczycie Góry Zamkowej mógł się znajdować także mur osłaniający zabudowę przed ostrzałem od strony wyżej położonego Ostrego Wierchu. 18 kwietnia 2003 r., staraniem Pienińskiego PN, ruiny zamku wpisano do rejestru zabytków. W latach 2006-2007 w ruinach przeprowadzono prace zabezpieczające polegające na odkopaniu i utrwaleniu fragmentów zachowanych murów. Całość prac sfinansowana została ze środków Pienińskiego PN. Jesienią 2009 r. zabezpieczone fragmenty murów zostały udostępnione do zwiedzania. (www.pieninypn.pl)
Dojść do ruin można niebieskim szlakiem od strony Szczawnicy przez Sokolicę lub od strony Czorsztyna przez Trzy Korony. Inną opcją jest dojście szlakiem żółtym od strony Sromowców Niżnych i później niebieskim przez Trzy Korony.