Płock
gmina Płock
fot. lipiec 2010
fot. lipiec 1997
Zamek książąt mazowieckich. Gotycka budowla wzniesiona przez Kazimierza Wielkiego, siedziba książąt mazowieckich do końca XV wieku. Badania archeologiczne na Wzgórzu Tumskim w Płocku potwierdzają obecność osadnictwa z X wieku. Za lokalizacją grodu w tym miejscu przemawiało dogodne usytuowanie na skrzyżowaniu szlaków handlowych, również ukształtowanie i znaczne wypiętrzenie skarpy wiślanej (ponad 40 m nad lustro wody). Początkowo gród miał umocnienia drewniano-ziemne, a wewnątrz niewielki "gródek" książęcy. Największy rozwój grodu miał miejsce za Władysława Hermana. W tym czasie jego brat, król Bolesław Śmiały, powołał w Płocku biskupa (w 1075), który wraz ze swym dworem złożonym w głównej mierze z benedyktynów, zajął stary pałac na swą rezydencję, a książę (późniejszy król) przeniósł się do nowej reprezentacyjnej budowli wzniesionej przez kolońskich muratorów, prawdopodobnie na wzór cesarskiej rezydencji w Goslarze jego teścia Henryka III. Na miejscu tego średniowiecznego palatium, trzysta lat później, Kazimierz Wielki wzniósł gotycki zamek. Jego ważniejsza cześć – reprezentacyjna – nosiła nazwę castrum. Całość otoczona była charakterystyczną podwójną linią murów obronnych. Zewnętrzny, będący wzmocnieniem kurtyny, dostosowany był kształtem do nieregularnego wzgórza; wewnętrzny zwieńczony blankami, wyższy o kilka metrów łączył dwie, zachowane do dziś, wieże (Szlachecką i Zegarową). Dom mieszkalny władcy przylegał do muru. Do zamku można było się dostać dwiema bramami: pierwszą, południowo-zachodnią (przy skarpie wiślanej), sąsiadującą z małym budynkiem bramnym, prowadzącą na drewniany most, który łączył zamek z obwodem murów miejskich lub drugą, północno-zachodnią, wychodzącą na miejską bramę Grodzką. Wieża Szlachecka wzniesiona około 1353 (nazywana początkowo Wysoką) została obniżona w 1796, wieża Zegarowa pełniąca od końca XV wieku rolę dzwonnicy katedralnej, była przebudowywana w połowie XVI wieku, a barokowy hełm otrzymała w latach 1723–1735. Zamek był rezydencją książąt mazowieckich do końca XV wieku. W 1532 w wyniku obsunięcia się skarpy wiślanej uległ częściowemu zniszczeniu, po przebudowie rezydencję władców przeniesiono na południowy skraj założenia, a opuszczoną część otrzymało w 1538 opactwo benedyktynów (z nadania Zygmunta Starego. Powstały w tym miejscu barokowy zespół budynków całkowicie zmienił wygląd zamku. Odkopane relikty dawnej siedziby Władysława Hermana i jego potomków oraz dwie ocalałe wieże gotyckiego zamku Kazimierza Wielkiego są wpisane do rejestru zabytków wraz z budynkami dawnego opactwa benedyktyńskiego. (www.wikipedia.pl)
więcej: