Grabiny Zameczek

Zamek w Grabinach Zameczku, powiat gadński, gmina Suchy Dąb

fot. luty 2012

fot. jakiś czas temu

Pierwsza wzmianka historyczna o miejscowości Grabino pochodzi z 1273 roku. Po 1308  i zajęciu Gdańska krzyżacy osadzili tu wójta, którego dwór wymieniony jest w 1343 roku. Cztery lata później, by wypełnić fosy i napędzać powstały tu młyn, doprowadzone zostały kanałem do Grabina wody rzeki Kłodawy ponad lustrem wód Motławy. Nowy, ceglany dwór zbudowano w na początku XV w. Czworoboczny zamek z trzech stron otoczony był fosą. Na dwóch rogach w ciągu murów znajdowały się wieże obronne. Wjazd znajdował się od strony północnej przez przerzucony przez fosę most. W 1459 roku Grabino zostało zdobyte przez gdańszczan podczas wojny trzynastoletniej. Zburzyli oni część zabudowań. Odbudowa i przebudowa była przeprowadzana kilkukrotnie w kolejnych wiekach. W latach 1514-18 odbudowany został przez burmistrza gdańskiego Eberharda Ferbera. Na zamku, prowadząc wojny z Gdańskiem, przebywał król Stefan Batory, a następnie, król szwedzki Karol Gustaw. Niestety ich wizyty doprowadziły zabudowania zamkowe do ruiny. W czasie potopu szwedzkiego gdańszczanie w sile 1600 żołnierzy zdobyli warownię, wycinając w pień załogę składającą się z 60 żołnierzy narodowości fińskiej służących Szwedom. W czasie wojen napoleońskich nastąpiły kolejne zniszczenia zamku. W wieku XIX ustaliła się nazwa miejscowości. Od tego wieku wieś nazywa się Grabiny Zameczek. Zamek do 1814 stanowił własność miasta Gdańska a później do 1919 - skarbu pruskiego. W 1945 roku na terenie zamkowym utworzono duże gospodarstwo rolne.

Do dziś zachował się układ założenia na planie czworoboku zabudowany od strony zachodniej ze średniowiecznymi fosami i kanałem Kłodawy. Pod zabudowaniami znajdują się piwnice dawnego zamku o sklepieniach kolebkowych (patrz zdjęcia). Wewnątrz dawnej izby czeladnej mieści się kaplica pw. Trójcy Św. Od strony zachodniej przy narożniku budynku mieszkalnego znajduje się ceglana brama z kamiennym herbem Gdańska. Widoczne są fragmenty średniowiecznych murów obwodowych wraz z fundamentami jednej z wież. Widoczne najlepiej zimą. Latem mało dostępne ze względu na porastające teren krzewy. Przez mostek przerzucony przez fosę, teoretycznie można wejść do dość dużego parku. Teoretycznie, bo mostek nie jest "pierwszej świeżości". W parku znajduje się 700-letni dąb (6,9 m w obwodzie), liczne jesiony i graby. Rośnie tu kilka platanów klonolistnych i buków czerwonolistnych.

W "Planie odnowy sołectwa GRABINY ZAMECZEK na lata 2006-2013" znalazł się zapis o podjęciu działania w kierunku zagospodarowania zamku pokrzyżackiego. Na razie jeszcze nie do końca się to udało. A właściwie brak tego zagospodarowania w ogóle. Może w najbliższej przyszłości się to zmieni. Oby.

Poniżej dwa filmy. Pierwszy zawiera wypowiedzi po przejęciu ruin przez gminę Suchy Dąb w roku 2011, drugi to wygląd ruin zamku w 2014.

Plan zamku z XVIII wieku.

Literatura: F. Mamuszka "Budowle obronne Ziemi Gdańskiej, oficjalna strona gminy Suchy Dąb - www.suchy-dab.pl.

więcej: www.zulawy.info/grabiny