Kórnik
Zamek w Kórniku, gmina Kórnik
|
fot. grudzień 2005
|
fot. październik 1994
|
Początki zamku kórnickiego sięgają średniowiecza, kiedy właścicielami Kórnika byli Górkowie – znana rodzina możnowładców wielkopolskich. Murowana siedziba Mikołaja Górki (zm. 1439), wzniesiona na drewnianych palach, została ukończona ok. roku 1430. Składała się z dwóch równoległych skrzydeł, wieży przy narożniku północno-wschodnim, bramy wjazdowej od strony południowej i prowadzącego do niej drewnianego zwodzonego mostu. Ostatni z rodu Górków, Stanisław, rozbudował zamek przez dobudowanie od północy nowego skrzydła. W tak zmodernizowanej siedzibie przyjmował Henryka Walezego spieszącego na koronację do Krakowa w roku 1574. Dobra kórnickie były później w posiadaniu Czarnkowskich, a od roku 1610 – Grudzińskich. W 1623 gościł w zamku król Zygmunt III Waza z żoną i królewiczem Władysławem.
W 1676 roku majątek został sprzedany Zygmuntowi Działyńskiemu. W rękach tego rodu Kórnik znajdował się aż do roku 1880. W tym czasie Zamek przebudowano dwukrotnie. W ciągu trzech ćwierci XVIII wieku Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka przekształciła swoją siedzibę w rezydencję barokową. Dobudowała od strony północnej dwa ryzality z kopulastymi dachami i szczytem pomiędzy nimi, nowy murowany most i reprezentacyjny dziedziniec z trzema oficynami. Od strony południowej założyła ogród francuski. Ostatnią przebudowę zamku przeprowadzono w pierwszej połowie XIX wieku. Jej inicjatorem był ówczesny właściciel zamku Tytus Działyński, znany patriota, uczestnik powstania narodowego z lat 1830-31, wydawca źródeł historycznych do dziejów Polski. Projekt przebudowy zamku wykonali dla niego architekci włoscy działający w Polsce: Antonio Corazzi (1792-1877) i Henrico Marconi (1792-1863) oraz architekt niemiecki – Karl Friedrich Schinkel (1781-1841). Prace budowlane przeprowadzono w latach 1843-61 w oparciu o projekt Schinkla, wprowadzając jednak do niego, na życzenie właściciela, wiele istotnych zmian, które nadały zamkowi charakter malowniczej budowli obronnej. W zmodernizowanym zamku Tytus Działyński stworzył rezydencję rodzinną i umieścił w nim gromadzoną przez siebie wspaniałą bibliotekę pełną starych druków, map i rękopisów (polskich lub z Polską związanych), a także zbiór pamiątek narodowych. Przy przebudowie korzystano z usług miejscowych rzemieślników, głównie kórnickich, a także z Poznania i okolicznych miasteczek. Wnętrza otrzymały nowy wystrój – ozdobne, historyzujące portale drewniane, sztukaterie i posadzki. Sień, reprezentacyjne wnętrza jadalni i Sali Mauretańskiej zostały pokryte drewnianym stropem – w dwóch pierwszych pomieszczeniach kasetonowym. Część pomieszczeń ma sufity zdobione sztukateriami, inne posiadają sklepienia ostrołukowe. Na parterze mieszczą się dawne pokoje mieszkalne, m. in. apartamenty właściciela zamku, pokój pani domu, salon i sala jadalna. Na piętrze znajduje się duża sala muzealna, a także biblioteka i pokoje gościnne używane obecnie jako pomieszczenia biblioteczne i pracownie naukowe. Tekst ze strony: Biblioteka Kórnicka PAN.