Gołańcz

Zamek w Gołańczy, gmina Gołańcz

fot. lipiec 2007

fot. luty 1995

Murowany z czerwonej cegły zamek wzniesiono przed 1383 rokiem nad jez. Smolary. Był siedzibą rodu Pałuków. Początkowo jednokondygnacyjny, w I połowie XV wieku otoczony został murem obronnym i podwyższony o jedną kondygnację. Spełniał role wieży mieszkalno-obronnej. W latach 60-tych XV w. przeszedł w ręce Grudzińskich., a na pocz. XVII w. stała się własnością Smoguleckich. Został częściowo zniszczony podczas ataku Szwedów w dniach 1-3 maja 1656 roku. W jego obronie walczyło bezpośrednio 200 chłopów i okoliczna szlachta. Z bohaterską obroną zamku związana jest miejscowa legenda o pięknej kasztelance, która wybrała śmierć zamiast poślubić dowódcę wojsk szwedzkich szturmujących w 1656 roku gołaniecki zamek. W końcu XVIII wieku Smoguleccy odbudowali zamek w zmienionym stylu. W późniejszych latach należał do Flemmingów, Przebendowskich i Mielżyńskich. W końcu XVIII został opuszczony i popadł w ruinę. Ruinę zabezpieczono dachem w XIX wieku. W latach 1951-53 przeprowadzono pewne prace konserwatorskie. W 1989 roku ruinę nabyła Polka na stałe zamieszkała w USA - Lidia Sałacka-Ryder. Kubatura zamku wynosi 1800 m², a jego wymiary: 10,98 x 16,88 m. Grubość murów na parterze wynosi od 180 do 200 cm, a wysokość od przyziemia (łącznie z dachem) 20 metrów. Zachowała się wieża oraz mur obronny o wysokości do 4 metrów z bramą wjazdową z drugiej połowy XVII wieku. Wewnątrz wieży podobno są ślady sklepień.